มูลนิธิไทยรักษ์ป่า มูลนิธิเพื่อการรักษาป่าไม้อย่างยั่งยืน
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2020/07/Logo_%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2-2.jpg)
เกี่ยวกับมูลนิธิไทยรักษ์ป่า (https://thairakpa.org/) ร่วมสร้างสามัญสำนึกรักษา ฟื้นฟูระบบนิเวศอย่างยั่งยืน
มูลนิธิไทยรักษ์ป่า จัดตั้งขึ้นจากเจตนารมณ์ของเอ็กโก กลุ่ม ที่จะช่วยเหลือการอนุรักษ์และรักษาสภาพแวดล้อมแล้วก็ป่าต้นน้ำลำธารที่สำคัญของประเทศให้กำเนิดความยั่งยืนและมั่นคง เพื่อร่วมเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดสำหรับในการสืบต่อพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยบารมีมหาราช บรมท้องนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 แล้วก็สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชแม่พันปีหลวง ที่ทรงมีใจเอาจริงเอาจังอย่างมากต่อการรักษาป่า
มูลนิธิไทยรักษาป่าหมายมั่นเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดที่จะสนับสนุนให้เกิดความร่วมมือสำหรับเพื่อการสร้างเครือข่ายการปลูกความสำนึกแห่งความรักษ์ป่า โดยร่วมมือและก็ช่วยเหลือโครงข่ายต่างๆตลอดจนส่งเสริมการมีส่วนร่วม
โครงงานของมูลนิธิไทยรักษ์ป่า
- ด้านการสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายชุมชน
การทำงานระดับโครงข่ายที่ลุ่ม สร้างความเป็นเจ้าของร่วมในทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่าในเขตที่ลุ่มด้วยกัน เกิดความเข้มแข็งสำหรับการบริหารจัดการ อันเป็นการดูแลรักษาทรัพยากรป่าดงอย่างยั่งยืน
- ด้านการปลูกสามัญสำนึกเยาวชนและก็ประชาชน
การนำวิชาความรู้รวมทั้งความงดงามของป่ามาเป็นแหล่งศึกษา โดยการพัฒนาเส้นทางเพื่อผู้คนเดินทางเข้าหาธรรมชาติ นำไปสู่จุดเริ่มของความรักและก็หวงแหนทรัพยากรธรรมชาติ
- ด้านการอนุรักษ์และฟื้นฟู
"คนอยู่ได้ ป่าอยู่ได้" เป็นวิธีการสำคัญของโครงงานฯ โดยมุ่งสร้างความเข้มแข็งและช่วยเหลือคุณภาพชีวิต มูลนิธิไทยรักษ์ป่า พร้อมทั้งเกื้อหนุนให้ชุมชนดูแลรักษาและก็อยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน
ความสำคัญของป่าต้นน้ำในระบบน้ำฝนและการอนุรักษ์และรักษาน้ำ
ป่าต้นน้ำ คือผืนป่าในพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลราวๆ 700 เมตรขึ้นไป เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำลำน้ำที่หล่อเลี้ยงพื้นที่ราบลุ่มตอนล่าง และก็ฯลฯทางของน้ำที่สะอาดที่จำเป็นจะต้องต่อทุกชีวิต ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ หรือพืช
ป่าต้นน้ำปฏิบัติภารกิจเสมอเหมือน "โรงงานผลิตน้ำจืดธรรมชาติ" ที่ทำงานอย่างไม่มีทางหยุด ด้วยกรรมวิธีดูดซึม เก็บกัก และก็ปล่อยน้ำอย่างสม่ำเสมอ ช่วยรักษาความชื้นของระบบนิเวศ และควบคุมลักษณะภูมิอากาศให้อ่อนโยน
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2025/03/2545-01-ae%E2%88%9A%E2%80%93%E2%80%A1%E2%88%91aeoe.webp)
ความสำคัญของป่าต้นน้ำต่อระบบนิเวศและการกักเก็บน้ำธรรมชาติ
ป่าต้นน้ำหมายถึงพื้นที่ป่าไม้ที่อยู่รอบๆต้นน้ำ มักอยู่ในพื้นที่สูงหรือเทือกเขาที่เป็นต้นตอของแม่น้ำสายหลัก บทบาทสำคัญของป่าต้นน้ำมีหลายประการ ดังนี้
1. กรรมวิธีซึมซับและก็กักเก็บน้ำฝนของป่าต้นน้ำ
เมื่อฝนตกลงมา พืชแล้วก็ต้นไม้ในป่าจะช่วยชะลอการไหลของน้ำฝน เรือนยอดของต้นไม้สามารถดักน้ำฝนได้ถึง 20-30% ส่วนที่เหลือจะไหลลงสู่พื้นดิน โดยระบบรากของพืชและชั้นสารอินทรีย์บนพื้นป่าจะปฏิบัติหน้าที่เหมือนฟองน้ำธรรมชาติ ดูดซึมน้ำฝนและก็เบาๆปลดปล่อยออกมาอย่างสม่ำเสมอจากภาพอธิบายจะมีความคิดเห็นว่า ป่าต้นน้ำประกอบด้วยพืชหลายประเภท โดยมีราก ใบไม้ และก็ซากพืชทับถมกันเป็นชั้นดกบนพื้นป่า ช่วยให้น้ำฝนซึมลงดินช้าๆแทนที่จะไหลบ่าไปอย่างรวดเร็วกระทั่งเกิดน้ำท่วมกระทันหัน ป่าต้นน้ำที่บริบูรณ์สามารถเก็บกักน้ำได้มากถึง 2-3 เท่าของน้ำฝนที่ตกลงมาในพื้นที่
2. หน้าที่ของพรรณไม้สำหรับในการรักษาน้ำรวมทั้งควบคุมการไหลของน้ำ
พรรณไม้ในป่าต้นน้ำมีความมากมายหลายรวมทั้งแต่ละประเภทมีหน้าที่ต่างกันสำหรับเพื่อการสงวนน้ำ
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ (500 จำพวก): รากแก้วหยั่งลึกช่วยเจาะชั้นดินและก็หิน ทำให้น้ำซึมลงสู่ชั้นที่อยู่ใต้ดินได้ดี
พืชพื้นข้างล่าง (18,000 ประเภท): ช่วยปกคลุมดิน คุ้มครองปกป้องการชะล้างพังทลาย
กล้วยไม้แล้วก็พืชอิงอาศัย (1,000 ชนิด): ช่วยดักจับความชื้นที่อยู่ภายในอากาศ
พืชตระกูลมอสรวมทั้งไลเคน (2,000 ชนิด): เปรียบเสมือนฟองน้ำขนาดเล็ก สามารถซับน้ำได้มากกว่าน้ำหนักตัวหลายเท่า
3. ระบบน้ำบาดาลแล้วก็การเติมน้ำลงสู่ชั้นหินซับน้ำ
น้ำฝนที่ซึมผ่านชั้นดินในป่าต้นน้ำจะถูกกรองให้สะอาดและเบาๆไหลซึมออกลงสู่ชั้นหินอุ้มน้ำใต้ดิน (Aquifer) ซึ่งเป็นแหล่งน้ำสำรองตามธรรมชาติ จากภาพจะมีความคิดเห็นว่ามีชั้นหินอุ้มน้ำใต้ดินที่เก็บกักน้ำไว้ถึง 60,000 จำพวก และยังมีสัตว์ใต้ดินอีกกว่า 350 จำพวกที่อาศัยอยู่ในระบบนิเวศใต้ดินนี้ น้ำที่ถูกเก็บเอาไว้ภายในชั้นหินอุ้มน้ำจะเบาๆซึมออกมามาเป็นน้ำพุ ตาน้ำ หรือน้ำซับ กลายเป็นต้นกำเนิดของลำธารและแม่น้ำ ทำให้มีน้ำไหลตลอดทั้งปีถึงแม้ในฤดูแล้ง
4. ผลกระทบจากการสูญเสียพื้นที่ป่าต้นน้ำต่อระบบน้ำธรรมชาติ
การทำลายป่า การบุกรุกพื้นที่เพื่อทำการกสิกรรม รวมทั้งการพัฒนาที่ไม่นึกถึงระบบนิเวศ ทำให้เกิดโทษและส่งผลเสียรวมทั้งไม่ดีต่อป่าต้นน้ำและก็ระบบน้ำธรรมชาติอย่างหนัก
5. การเกิดน้ำท่วม-น้ำแล้งจากการสูญเสียป่าต้นน้ำ
เมื่อป่าต้นน้ำถูกทำลาย ความสามารถในการเก็บกักน้ำจะน้อยลงอย่างยิ่ง น้ำฝนจะไหลบ่า มูลนิธิไทยรักษ์ป่า อย่างรวดเร็วลงสู่พื้นที่ต่ำ ก่อให้เกิดน้ำท่วมกะทันหันในฤดูฝน ตอนที่ในช่วงฤดูแล้ง จะเกิดภาวะขาดน้ำอย่างหนัก เพราะว่าไม่มีการกักเก็บน้ำไว้ในระบบ งา นวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์พบว่า พื้นที่ที่มีป่าต้นน้ำถูกทำลายไปๆมาๆกกว่า 50% จะกำเนิดน้ำหลากรุนแรงในฤดูฝนรวมทั้งขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้งมากขึ้นถึง 3-5 เท่า เมื่อเทียบกับพื้นที่ที่ยังมีป่าต้นน้ำบริบูรณ์
6. ความเคลื่อนไหวประสิทธิภาพน้ำและก็ผลต่อระบบนิเวศทางทะเล
เว้นแต่ปัญหาปริมาณน้ำแล้ว การสูญเสียป่าต้นน้ำยังส่งผลต่อคุณภาพน้ำด้วย น้ำที่ไหลผ่านพื้นที่เกษตรกรรมมักแปดเปื้อนสารเคมีแล้วก็ขี้ตะกอนดิน เมื่อไม่มีป่าคอยกรองและก็ดักจับสิ่งพวกนี้ น้ำในแม่น้ำลำธารจึงมีคุณภาพลดน้อยลง ส่งผลเสียต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำแล้วก็การใช้ประโยชน์ต่างๆที่ได้รับจากมนุษย์ งานศึกษาของกรมอุทยานแห่งชาติพบว่า แม่น้ำที่มีต้นน้ำอยู่ภายในเขตพื้นที่ป่าสมบูรณ์จะมีค่าออกสิเจนละลายน้ำ (DO) สูงขึ้นยิ่งกว่า และก็มีปริมาณขี้ตะกอนแขวนลอยต่ำยิ่งกว่าแม่น้ำที่มีต้นน้ำจากพื้นที่เกษตรกรรมหรือพื้นที่ที่ป่าถูกทำลาย
ป่าต้นน้ำเป็นระบบนิเวศที่มีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการอนุรักษ์และรักษาน้ำฝนตามธรรมชาติ มูลนิธิไทยรักษ์ป่า ทำหน้าที่เสมอเหมือนโรงงานผลิตน้ำจืดที่ซับ กักเก็บ แล้วก็ค่อยๆปล่อยน้ำออกมาอย่างสม่ำเสมอ การสูญเสียพื้นที่ป่าต้นน้ำทำให้เกิดปัญหาน้ำหลาก น้ำแล้ง และการขาดแคลุกลี้ลุกลนน้ำ
การรักษารวมทั้งฟื้นฟูป่าต้นน้ำก็เลยเป็นสิ่งสำคัญเร่งด่วน โดยต้องอาศัยความร่วมแรงร่วมใจจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน แล้วก็ชุมชนแคว้น รวมทั้งการนำเทคโนโลยีและสิ่งใหม่มาปรับใช้อย่างเหมาะสม
ในบริบทของการเปลี่ยนแปลงลักษณะของอากาศ ป่าต้นน้ำยิ่งทวีจุดสำคัญมากขึ้น ในฐานะกลไกธรรมชาติที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นให้กับระบบนิเวศและก็บรรเทาผลกระทบจากภัยทางน้ำ
(https://thairakpa.org/wp-content/uploads/2025/05/blog-may-2.webp)
การลงทุนในการรักษาป่าต้นน้ำจึงไม่ใช่เพียงแต่การลงทุนเพื่อสภาพแวดล้อม แต่ว่าเป็นการลงทุนเพื่อความมั่นคงและยั่งยืนทางทะเล มูลนิธิไทยรักษ์ป่า รวมทั้งอาหารของประเทศในระยะยาว
Website: https://thairakpa.org/ (https://thairakpa.org/)